Hattuşa’da bulunan 249 hiyeroglif, Hitit dönemine ışık tutacak

ÇORUM (AA) – Anadolu’nun ilk medeniyetlerinden Hititlerin başkenti
Çorum’un Boğazkale ilçesindeki Hattuşa Ören Yeri’nde 1907’de başlayan
arkeolojik kazılar, Alman Arkeoloji Enstitüsünden Prof. Dr. Andreas
Schachner başkanlığında devam ediyor.

Farklı ülke
ve üniversitelerden arkeolog, Hititolog ve benzeri uzmanlık alanından
bilim insanlarının birlikte yürüttüğü kazılarda 80 metre uzunluğunda,
binlerce taş kullanılarak inşa edilen Yerkapı Tüneli’nde yaklaşık 3 bin
500 yıl önce çizildiği tahmin edilen yeni simgeler bulundu.

Kazı
ekibinden Mardin Artuklu Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi
Doç. Dr. Bülent Genç, 13 Ağustos’ta öğrencilerle fotoğraf çekmek için
ören yerinde gezdiği sırada Yerkapı Tüneli’nin orta kısmındaki taşlara
kök boya ile çizildiği tahmin edilen simgeleri fark etti.

Tünelde
249 simgeyi tespit eden Genç, keşfini kazı başkanı Schachner ile
paylaştı. Schachner de Yerkapı ve simgelerin 3 boyutlu taramasını
yaptırarak, hiyeroglifleri bilim dünyasına kazandırdı.

Simgelerin,
tünelin her mevsim ortalama sıcaklığa sahip olması, güneş ve yağmur
girmeyen karanlık bir ortamda bulunması gibi nedenlerle binlerce yıldır
bozulmadan günümüze ulaştığı tahmin ediliyor.

Simgelerin hangi anlamları taşıdığıyla ilgili çalışma başlatıldı

Schachner,
AA muhabirine, tanrıların betimlendiği değerlendirilen 249 hiyeroglifle
ilgili farklı uzmanlık alanlarından bilim insanlarının incelemesinin
sürdüğünü söyledi.

Hattuşa’da arkeolojik kazı
çalışmalarının 1907’de Yerkapı’dan başladığını, bugüne kadar kendisi de
dahil kazı yapan herkesin onlarca kez tünelden geçtiğini ancak kimsenin
hiyeroglifleri fark etmediğini dile getiren Schachner, keşfin ardından
İstanbul Üniversitesinden Hititolog Doç. Dr. Metin Alparslan’ın
simgelerin hangi anlamları taşıyor olabileceğini belirlemek üzere
çalışmalara başladığını aktardı.

Hattuşa’nın
zirvesinde yer alan Yerkapı Tüneli’nin Hititler için son derece önemli
olduğunu vurgulayan Schachner, yeni bulunan hiyerogliflerle tünelin ne
amaçla kullanıldığını daha iyi anlama imkanı bulacaklarına işaret etti.

Tüneldeki
hiyerogliflerin benzerlik gösterdiğine dikkati çeken Schachner,
“Simgeleri bilim dünyasıyla paylaştığımızda Hititlerle ilgili çalışan
arkadaşlar fikir yürütecek ve buna göre belki bir, belki birkaç fikir
oluşacak. Burada toplam 249 Anadolu hiyeroglifi belirledik fakat hepsi
birbirinden farklı değil. Toplam 8 gruba ayırabiliyoruz. Onlar bize
şöyle yenilik katıyor toplumsal açıdan. Boya ile yazıldıkları için daha
çok grafiti tarzında yorumlamamız lazım. Hızlı yapılmış ve hızlı da
anlaşılsın diye yapıldığını düşünüyoruz.” dedi.

Anadolu’da
bulunan hiyerogliflerin çoğunun kendi anlamlarını barındıran anıtsal
yazıt ya da mühürlerde görüldüğünü anlatan Schachner, tüneldeki
simgelerin keşfi ile Hitit döneminde hiyeroglifin çok daha yaygın
şekilde kullanıldığı görüşünün oluştuğunun altını çizdi.

Arkeolojik açıdan yeni bir şey keşfetmenin heyecanını yaşadıklarını dile getiren Schachner, şunları kaydetti:

“Hititleri
en çok çivi yazılı metinlerden biliyoruz ancak görüyoruz ki Hititler ve
Hitit kültürünün içinde apayrı ve Anadolu’ya özgün bir yazı sistemi de
var. İşin ilginç tarafı, Hitit devleti yıkıldıktan sonra çivi yazısı
kayboluyor ama Anadolu hiyeroglifleri kullanılmaya devam ediyor. İç
Anadolu’nun güney kısmında, özellikle Güneydoğu Anadolu’da demir çağı
döneminde, yani Hititleri takip eden zamanlarda 400 sene daha bu tarz
yazıtların kullanıldığını görüyoruz.”

Muhabir: Kemal Ceylan