Kuzey Makedonya bağımsızlığının 31. yılını kutluyor

ÜSKÜP (AA) – Eski Yugoslavya’dan ayrılan Balkan ülkelerinden Kuzey Makedonya, bağımsızlığının 31. yıl dönümünü kutluyor.

Eski adıyla Makedonya, 1990’lı yılların başında eski Yugoslavya’daki siyasi ayaklanmalar ve çatışmalar sonucu bağımsızlığını ilan etti. 8 Eylül 1991’de düzenlenen bağımsızlık referandumunda halkın yüzde 95,3’ü “bağımsız Makedonya” için oy kullandı.

Bağımsızlık ilanının ardından başta Türkiye ve Bulgaristan olmak üzere pek çok ülke Makedonya’nın bağımsızlığını tanıdıklarını açıkladı.

Bağımsız Makedonya’nın ilk cumhurbaşkanı Kiro Gligorov olurken ülke, 26 Nisan 1992’de de kendi para birimi dinara kavuştu, aynı yılın ağustos ayında da kendi ordusunu kurdu.

Makedonya, 8 Nisan 1993’te Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulunda yapılan oylamada oy birliğiyle BM üyeliğine kabul edilse de güney komşusu Yunanistan’ın itirazı sonucu geçici referans olarak “Eski Yugoslavya Cumhuriyeti Makedonya” adıyla üyeliğe alındı.

İsim değişikliği ve NATO üyeliği

Makedonya ile Yunanistan arasındaki isim sorununun çözümü için müzakereler yıllarca kesintilere uğrasa da farklı zamanlarda devam etti.

BM arabuluculuğunda süren müzakerelerin ardından Haziran 2018’de Prespa Anlaşması (isim sorununun çözümü ve stratejik partnerlik anlaşması) imzalandı. Anlaşmaya göre, Makedonya adını “Kuzey Makedonya” olarak değiştirecekti, bu kapsamda referandum Eylül 2018’de yapıldı.

Referandumda halka “Makedonya ve Yunanistan arasındaki anlaşmayı kabul ederek Avrupa Birliği (AB) ve NATO üyeliğine var mısınız?” sorusu yöneltilirken, muhalefetin boykot ettiği oylamaya katılım yüzde 36,91’de kaldı ancak oy verenlerin yüzde 91,46’sı “evet” dedi.

Süreçlerin ardından Kuzey Makedonya ismini alan ülkenin Avrupa-Atlantik entegrasyonu önünde engel olan çeyrek asırlık isim sorunu da çözülmüş oldu.

Kuzey Makedonya ilk olarak 1999’daki Washington Zirvesi’nde NATO üyeliğine aday oldu. Prespa Anlaşması’nın ardından Kuzey Makedonya ilk olarak Temmuz 2018’de NATO’dan katılım müzakerelerine başlama daveti aldı.

NATO üyesi ülkeler, Şubat 2019’da, Kuzey Makedonya’nın NATO’ya katılım protokolünü imzaladı ve bu protokolün üye devletlerin meclislerinde onaylanma sürecinin ardından Kuzey Makedonya 27 Mart 2020’de NATO’nun 30. üyesi oldu.

AB ile katılım müzakereleri

Eski Başbakan Zoran Zaev’in Ekim 2021’de hem parti hem başbakanlıktan istifa etmesinin ardından göreve gelen Dimitar Kovaçevski’nin başbakan olarak yer aldığı hükümet ocak ayında Meclis’ten güvenoyu almıştı.

Kovaçevski temmuz ayında hükümetinin, ülkesinin Avrupa Birliği (AB) ile üyelik müzakerelerine başlamasına olanak sağlayacak Fransa’nın önerisini onayladığını bildirmişti. Öncesinde ise muhalefet partisi İç Makedon Devrimci Örgütü-Makedonya Ulusal Demokratik Birliği (VMRO-DPMNE) öncülüğünde ülke genelinde günlerce protestolar düzenlenmişti.

Kuzey Makedonya, Arnavutluk ile birlikte 19 Temmuz’da AB ile katılım müzakerelerine başlamış, ilk hükümetler arası konferans gerçekleşmişti.

2005’te “aday ülke” statüsü verilen Kuzey Makedonya, Bulgaristan ile imzalanan ikili protokolden kaynaklanan gerekli anayasal değişikliklerinin yapılmasının ardından AB üyeliği için fasılları açmaya başlayacak.

Türkiye ile diplomatik ilişkilerin 30. yılı

Kuzey Makedonya bu yıl 26 Ağustos’ta Türkiye ile diplomatik ilişkilerinin tesisinin 30. yılı kutladı.

Bu kapsamda iki ülke dışişleri bakanlıkları tarafından ortak bir yazılı açıklama yayımlanarak, diplomatik ilişkilerin tesis edilmesinin 30. yıl dönümü kutlandı.

Muhabir: Dzihat Aliju