11 soru 11 cevap: EYT’de ‘borçlanma’ detayı!

Milyonlarca vatandaşın beklediği düzenleme için süreç hızlı ilerleyecek. Düzenlemenin Aralık ayının son haftası  komisyon ve genel kurul ayağının tamamlanması bekleniyor. Emeklilikte yaşa takılanlarla ilgili düzenleme yeni yıl itibariyle yürürlüğe girecek.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, 1,5 milyon kişinin EYT’ye hak kazandığını, 1999 yılı ve prim gün sayısının değişmeyeceğini açıklamıştı. Peki askerlik borçlanmasıyla emekli olunur mu? 11 soru, 11 cevap… Prof. Dr. Cem Kılıç, Milliyet okurlarının EYT hakkındaki sorularını yanıtlıyor…

1-Merhaba, askerliğimi 1996’da yaptım. 2000 yılı mayıs ayında da sigorta girişim var. Ben askerlik borçlanmamı yapıp EYT’li olabilir miyim? Bakan borçlanma ile EYT’li olunamayacağını söyledi. Bizim bu haklarımız yok mu olacak? Hangi borçlanmalar primi hangi borçlanmalar giriş tarihini öne çekiyor?

SSK’lılar için askerlik borçlanması, ilk kez sigortalı olunan tarihi geri çeker. Sizin durumunuzda da önce askerlik sonra sigorta girişi olduğu için sigorta girişiniz geri gidecektir. Eğer askerliğinizi 9 ay ve üzerinde yapmışsanız borçlandığınız gün sayısı kadar sigorta girişiniz geri gider ve 8.9.1999 öncesine gelir. Böylelikle de EYT için yapılacak düzenlemenin kapsamına girebilirsiniz.

2- Eşimin işe başlama tarihi 10.10.1996. Prim ödeme gün sayısı 5300. SGK’nın sisteminde 5750 gün ile emekli olur yazıyor. Doğum borçlanması yapmadan EYT’den faydalanabilir mi?

Eşinizin sigorta girişi 8.9.1999 öncesinde olduğu için EYT ile ilgili yapılacak düzenlemenin kapsamında olacaktır. Şu an için prim ödeme gün sayısının ne olacağını bilmiyoruz. Belli olduğunda doğum borçlanması ile prim gün eksiğini tamamlayabilir.

3- Kısmı emeklilik nedir? 3600 ve 5400 gün ile kimler EYT’den emekli olabilir. Şartları var mı?

Kısmi emeklilik, emeklilik için prim ödeme gün sayısı şartını tamamlayamayan ve yaşı ilerlemiş kişiler için normal emeklilikten daha az prim ödeme gün sayısı ve daha yüksek yaş ile getirilen bir emeklilik imkânı. EYT ile ilgili yapılacak düzenlemenin kısmi emeklilik şartlarında bir değişiklik yapmasını beklemiyoruz.

4- Yıl ve yaş şartını tamamlamasına karşın emeklilik için gerekli prim ödeme gün sayısını dolduramayanlar parasını geri alabilir mi?

Emeklilik için gerekli şartları sağlayamayan kişiler, gerekli yaş şartlarını sağlamışlarsa SGK’dan toptan ödeme adı altında ödedikleri primleri iade alabilirler. Ancak kısa vadeli sigorta kolları ve genel sağlık sigortasına ödenen primler iade edilmez.

5- 1981 doğumluyum ve sigorta girişi tarihim 10.09.1999. EYT ile ilgili olarak EYT’de güne takılanlar oluştu benim gibi. Bu konuda günle ilgili bir sene sonuna kadar uzatılması gibi bir süreç olacak mı?

Şu an için böyle bir düzenleme gündemde değil. Yalnızca 8.9.1999 ve öncesinde ilk kez sigortalı olanlar için düzenleme yapılması bekleniyor.

6- 1978 doğumluyum, üniversite mezunuyum ve 2001’de sigorta girişim başladı. Yaklaşık 6 yıl yurt dışı hizmetim de oldu. 2000 öncesi EYT kapsamına dahil olan yaşıtım ve lise mezunları ocak ayından itibaren emekli aylığı almaya hak kazanacaklar. 2000 sonrası sigorta girişi olanlar ise direkt yaş sınırına mı takılacak, yoksa kademeli bir şekilde EYT kapsamı bize de uygulanacak mı?

Şu an için yalnızca 8.9.1999 ve öncesinde ilk kez sigortalı olanlar için bir düzenleme yapılması bekleniyor. Bu tarihten sonra ilk kez sigortalı olanlar için emeklilik koşullarında bir değişiklik beklenmiyor.

7- EYT için işverenlere kredi verileceği konuşuluyor. Bütün işletmeler bu krediden yararlanabilir mi?

İşletme sınırlaması olmayacaktır. Ancak kredinin amacı çerçevesinde kullanılması için işyerinde EYT dolayısıyla istifa edip ayrılan bulunması şartı aranacaktır.

8- Eylül 1999’dan önce çalışmaya başlayan ancak o tarihte işe başladığında 18 yaşından küçük olanlar EYT kapsamına girer mi?

İşe başladığında 18 yaşından küçük olanların sigorta girişi kabul ediliyor ancak sigortalılık süreleri 18 yaşını doldurdukları tarihten başlatılıyor. Bu durumdaki kişiler düzenlemenin kapsamında olurlar, sigortalılık süresi şartı ise 18 yaşın dolduğu tarihten başlatılarak hesaplanır.

9- 15.10.1999 tarihinden önce bir şirkette çalışıyordum fakat sigortamı yatırmamıştı bunu ispat etmem durumunda geriye dönük sigorta başlangıcım geçerli olur mu? EYT’den faydalanabilir miyim?

Bu durumda hizmet tespit davası açmanız gerekir. Ancak hizmet tespit davalarında 5 yıllık hak düşürücü süre söz konusu. Elinizde somut deliller varsa dava açabilirsiniz ancak hak düşürücü süre nedeniyle davayı kaybetme olasılığınız var.

10- 01.02.1981 doğumluyum. 01.06.1998 başlangıç tarihli 48 gün SSK hizmetim mevcut, 04.07.2006 tarihinden itibaren polis memuru olarak halen çalışmaya devam ediyorum, hizmet birleştirmesi yaptım. 24.09.1999 – 25.06.2003 arası üniversite eğitimimi 1352 gün olarak borçlandım, EYT yasası çıkarsa ne zaman emekli olabilirim?

EYT ile ilgili koşullar netleştiğinde emeklilik tarihiniz belli olur. Devlet memuru olarak 25 yıl hizmet süresine tabisiniz. SSK’lı olarak ise EYT’nin koşullarından faydalanabilirsiniz ancak bunun için 3.5 yıl SSK’lı çalışmanız gerekir. Düzenleme netleşmeden emeklilik tarihi hakkında bir değerlendirme yapılması doğru olmaz.

11- Sigorta başlangıç yılım 1.10.1998. 98 yılındaki çalışmalarım kısa, sonrası primler 2007 yılından 2020’ye kadar tavan fiyattan ödendi. Sonrasında işten çıkarıldım. EYT sunulan taslaktaki gibi yasalaşırsa bayanlarda 5.000 gün şartı için 11 ay daha çalışıp prim ödemesi yapmam lazım. Maaş düşük de olsa yeniden işe başlama durumum söz konusu. Öğrenmek istediğim şey şu; prim ödemesi için kalan primlerimin eskisi gibi tavandan ödenmemesi emekli maaşımı önemli ölçüde düşürür mü? Veya en azından hangi tutar aralığında ödenmeli, öneriniz nedir?

Emekli aylığı için 1999 öncesi en avantajlı, 1999 – 2008 arası daha az, 2008 sonrası en az avantajlı dönem. Sizin primleriniz 2007 sonrası yüksekten yatırılmış. Bu primlerin aylığınıza etkisi olumlu olacaktır. Son 12 ayın yüksekten yatmaması aylığınıza olumsuz etki eder ancak bunun etkisi düşüktür. Eğer daha yüksek bir ücretten iş bulamazsanız mecburen bu şekilde primlerinizi tamamlamanız gerekecektir.

sonbasin.com / Milliyet.com